TEMATSKI ZBORNIK O SRPSKIM UMETNICAMA U UŽEM IZBORU ZA ICOM NAGRADU
ICOM – International Council of Museums – Međunarodni savet muzeja je neprofitna, nevladina, međunarodna organizacija osnovana 1946. godine u sistemu Organizacija ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu UNESKO. Svake godine, ova organizacija nominuje najznačajnije projekte, izložbe, pojedince, publikacije koji se bave očuvanjem kulturnog nasleđa naše zemlje za prestižne nagrade. Ove godine je tematski zbornik pod nazivom “Identitet umetnice u srpskoj modernoj umetnosti” (ur. Nataša Crnjanski) koji je nastao kao rezultat ARSFID konferencije i projekta ušao je u najuži izbor za ICOM publikaciju godine. Nagrade i zahvalnice su dodeljene u Narodnom muzeju Kikinda 20. maja 2025. godine.
U najužoj konkurenciji za publikaciju godine bilo je 5 monografija, od kojih jedino tematski zbornik nije muzeološko ostvarenje. U prilog njegovom kvalitetu govori i podatak da tekstove u ovom zborniku potpisuju eksperti iz oblasti istorije umetnosti, književnosti, muzikologije, teorije muzike, teatrologije i teorije filma, i to iz Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Slovenije i Tajvana. Autori tekstova su: Irina Subotić, Vesna Kruljac, Gorana Stevanović, Dijana Metlić, Merima Omeragić, Sofija Milenković, Ana Ereš, Isidora Savić, Jelena Ognjanović, Žarka Svirčev, Sonja Veselinović, Jelena MIlinković, Darko Ilin, Zorana Simić, Ivana Kronja, Amra Latifić, Aleksandra Petrović, Srđan Teparić, Biljana Leković, Nataša Tasić, Mirko Jeremić, Nada O’ Brien, Petra Zidarić Gyorek, Nataša Maričić.
Recenzenti zbornika su: Dr Simona Čupić, Dr Ksenija Radulović, Dr Jelena Martinović Bogojević, Dr Biljana Andonovska, Dr Nemanja Sovtić, Dr Srđan Radaković, Dr Milan Mađarev.
Uredništvo: Dr Dijana Metlić, Dr Jelena Milinković, Dr Marina Milivojević Mađarev, Dr Marijana Prpa Fink, Dr Ivana Miladinović Prica, Dr Marija Karan.
Glavna urednica: Dr Nataša Crnjanski
Izdavač: Akademija umetnosti, Univerzitet u Novom Sadu 2024.
Siže zbornika:
Tematski zbornik pod nazivom Identitet umetnice u srpskoj modernoj umetnosti predstavlja publikaciju proizašlu iz istoimene naučne konferencije koja je okupila stručnjake iz zemlje i inostranstva posvećene istraživanju ženskog autorstva, ginocentričnih tema, te onih autorki čije se stvaralaštvo nije lako integrisalo u dominantne umetničke tokove, pa je u prošlosti bivalo marginalizovano .Krovnom temom obuhvaćen je prostor u kome se ne ostvaruju samo nacionalne, već i manjinske umetnosti, kao i regionalne, granične umetnosti sa kojima srpska istoriografija deli suštinski ista dominantno patrilinearna načela. Najveći broj tema u zborniku posvećen je umetnicama koje su stvarale sredinom i u drugoj polovini 20. veka, u jugoslovenskom prostoru i vremenu koje su u nekoliko navrata obeležile i snažne feminističke tendencije. Uprkos osnaživanju, žene u umetnosti toga vremena bile su gotovo nevidljive, izuzev samo nekoliko ključnih imena koja su bila prisutna u pretežno maskulinoj kulturno-umetničkoj tradiciji ovog prostora. Na dovoljnoj hronološkoj udaljenosti, u recentnije vreme, stvoreni su uslovi za analizu recepcije stvaralaštva ovih umetnica i za reviziju ženskog stvaralačkog identiteta u zvaničnom istorijskom narativu i obrazovnim sadržajima, kao i za krajnju legitimizaciju „junakinja” ovih tekstova u različitim umetničkim poljima. Zbog toga se u zborniku sagledavaju autorke vezane za rad časopisa Zenit i umetnički pokret zenitizam, potom književnice Danica Nikić, Selena Dukić, Nadežda Tutunović, Roksanda Njeguš, Judita Šalgo i Biljana Jovanović, vizuelne umetnice Mira Brtka, Beta Vukanović, Bosiljka Kićevac, Vida Jocić i Vera Jocić, balerina Jelena Šantić, hercegovačka slikarka Milena Šotra-Gaćinović, te srpske i hrvatske kompozitorke Ivana Stefanović, Isidora Žebeljan, Anja Đorđević, Ana Gnjatović, Irena Popović-Dragović, Dora Pejačević, Ivana Lang i Margareta Ferek-Petrić. Uz Zbornik radova, izložba održana novembra 2024. u Novom Sadu, kao i katalog pod nazivom Pitaćeš me! predstavljaju izuzetan doprinos projektu ARSFID i jedan komplementaran narativ naučnom istraživanju koji je u potpunosti posvećen uspostavljanju kontinuiteta ženskog autorstva u modernoj srpskoj istoriji.
